Forum dla uczestników Małopolskiego Konkursu Języka Polskiego

[Ola.]

Nie chce mi się przepisywać wszystkich notatek, wszystko co mam znajduje się w linkach pod spodem.

raz.
dwa.
trzy.
cztery.

[Reklama]

[Janka]

To ja jeszcze dorzucę
http://baczynski.klp.pl/a-5908.html
http://wspolczesnosc.ostatnidzwonek.pl/a-1754.html
http://wspolczesnosc.ostatnidzwonek.pl/a-1755.html
http://wspolczesnosc.ostatnidzwonek.pl/a-1756.html
Mam nadzieję że się przyda

[farciara;D]

Z głową na karabinie- wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (rodzaj literacki- liryka; gatunek liryki- liryka wyznania; podział- 7 4- wersowych zwrotek).

Tematem wiersza jest okrucieństwo wojny. Związek utworu z biografią poety jest bardzo wyraźny. Wyraża go bezpośrednia forma wypowiedzi podmiotu lirycznego, w 1 os.: „Nocą słyszę, jak coraz bliżej / drżąc i grając krąg się zaciska. / A mnie przecież zdrój rzeźbił chyży, / wyhuśtała mnie chmur kołyska”. Odczytując sens tych metafor, należy pamiętać, że Baczyński, urodzony w rodzinie o bogatych tradycjach intelektualnych, wychowany przez matę, która zatroszczyła się o rozwój jego wrażliwości i talentu, musiał ciężko przeżywać brutalny czas upadku wszelkich wszczepionych za młodu ideałów humanistycznych. Codziennie doświadczał na sobie „ucisku czarnej łapy czasu”, w jakim przyszło mu konfrontować młodzieńcze zasady z obowiązkami żołnierza AK, podchorążego „Krzysztofa” z batalionu Zośka. Baczyński, zmuszony przez los do wzięcia udziału w zmaganiach z wrogiem, zginął w czwartym dniu powstania warszawskiego w Pałacu Blanka przy placu Teatralnym. Wiersz jest zatrzymaniem w czasie tej chwili, kiedy młody człowiek dokonuje rozrachunku ze swoją piękną przeszłością i z determinacją przyjmuje na siebie trudną rolę narzuconą przez historię, która skończy się w sposób łatwy do przewidzenia: „Umrzeć przyjdzie, gdy się kochało / wielkie sprawy głupią miłością”. Warto zwrócić uwagę na datę pod tekstem: wiersz został napisany 8 miesięcy przed dniem bohaterskiej śmierci Baczyńskiego (4 VIII 1944 r.). Poeta jest zarazem bohaterem utworu (autoprezentacja).

Odbiorca nie jest w wierszu określony.
Zasadą konstrukcyjną wiersza jest kontrast.

Przejawia się on na wielu płaszczyznach:

- w relacjach przestrzennych- rozgranicza świat natury, przypisany do czasów wczesnej młodości, szeroki, rozległy, swobodny: „chmur kołyska”, „wody szerokie” od zaciskającego się, strasznego, niszczącego kręgu, wojennej machiny, która niczym kosa niszczy życie: „Krąg powolny dzień czy noc krąży / ostrzem świszcząc tnie tuż przy ustach”. Poeta umieszcza siebie wewnątrz kręgu, który oddzielił go od dawnego życia: „I mnie przecież jak dymu laska / wytryskała gołębia młodość; / teraz na dnie śmierci wyrastam / ja- syn dziki mego narodu”. Obraz poetycki przedstawia wizję człowieka wtopionego w świat przyrody, zadomowionego wśród obłoków, wody, zieleni, szczęśliwego i wolnego oraz zderzonego z nim ciemnego kręgu tnącego, rozdzierającego człowieka strąconego na dno śmierci, otoczonego kręgiem dziejącego się zła, czarnej łapy uciskającej serce;

- w relacjach czasowych- poeta zestawia promienny obraz przeszłości („A mnie przecież zdrój rzeźbił chyży / wyhuśtała mnie chmur kołyska / A mnie przecież wody szerokie / na dźwigarach swych niosły płatki / bzu dzikiego; bujne obłoki / były dla mnie jak uśmiech matki”) z niepokojącym i groźnym czasem, w którym znajduje się w chwili zapisywania refleksji („Krąg jak nożem z wolna rozcina / przetnie światło, zanim dzień minie, / a ja prześpię czas wielkiej rzeźby / z głową ciężką na karabinie”);

- w relacjach moralnych- poprzez zderzenie obrazu zła, nocy („piersi zgniecie czas czarną łapą”) ze światem symbolizującym dobro („Krąg jak nożem z wolna rozcina, / przetnie światło, zanim dzień minie”);

- w relacjach życia i śmierci- była przypisana do dawnego szczęśliwego dorastania: „życia nieśmiałość”, a jest „odwaga- gdy śmiercią niosło”.

Wypowiedź liryczna jest wyznaniem nacechowanym głębokim żalem i uczuciem smutku z powodu konieczności czynnego włączenia się w bieg zdarzeń, które mogą przynieść tylko zagładę i zniszczenie, a które jest w sposób nieubłagany wplecione w dorosłe życie poety. Po prostu, jako człowiek honoru, wierny swoim ideałom, zobowiązany do oporu wobec zła, nie mógł odmówić swojego uczestnictwa w walce: „(...) a ja prześpię czas wielkiej rzeźby / z głową ciężką na karabinie. / Obskoczony przez zdarzeń zamęt / kręgiem ostrym rozdarty na pół, / głowę rzucę pod wiatr jak granat, / piersi zgniecie czas czarną łapą”.

Nastrój wiersza jest przygnębiająco smutny, przesycony skargą, żalem i desperacją. Motyw tnącego kręgu, powracającego trzykrotnie, jest gro cnym memento, wprowadzającym w klimat nieuchronnego zagrożenia. Efekt grozy osiąga poeta również poprzez ukształtowanie warstwy brzmieniowej wiersza: „Krąg powolny dzień czy noc krąży, / ostrzem świszcząc tnie tuż przy ustach” – można zauważyć nagromadzenie głosek świszczących i szumiących, których brzmienie zestawione z twardo brzmiącą głoską „r” przypomina odgłos jakiejś upiornej maszyny (instrumentacja głoskowa).

Budowa wiersza jest regularna. Składa się on z 7 zwrotek czterowersowych, w każdym wersie występuje 9 sylab, a średniówka występuje po 4 sylabie. Wersy zakończone są rymami o układzie krzyżowym (abab). Można recytować utwór tak, jakby naśladowało się równy marsz oddziału wojska.

Motywy literackie:

1) Motyw autobiografizmu:
Twórca o osie swojego pokolenia: Poeta kreśli los pokolenia, do którego i on należy. Ludzie z pokolenia Kolumbów, którzy w chwili wybuchu wojny właśnie wchodzili w dorosłość, są straceni. Ich przeznaczeniem jest nierówna walka, w wielu wypadkach śmierć. Nie zrealizują marzeń, zostali zmuszeni do zachowań, które pozostawią w ich psychice niezatarty ślad, zostaną napiętnowani wojną.

2) Motyw dzieciństwa:
Dzieciństwo sielskie, naiwne, beztroskie wobec okrutnych doświadczeń: Poeta w dzieciństwie żył w świecie idealnym, beztroskim, przepełnionym marzeniami. Rzeczywistość wojenna całkowicie przysłoniła szczęśliwy czas arkadyjskiego dzieciństwa. Młody człowiek, który patrzył na chmury jak na kołyskę, teraz stał się żołnierzem. Należy do podbitego narodu, wie, że walka jest nierówna, przewiduje własną śmierć.

3) Motyw miłości do ojczyzny:
Miłość do ojczyzny powodem zagłady pokolenia: Młody poeta- żołnierz, wychowany na romantycznych wzorach, walczy w obronie ojczyzny podczas II wojny. Wie, że przyjdzie mu za nią oddać życie:
„Umrzeć przyjdzie, gdy się kochało
Wielkie sprawy głupią miłością”.

4) Motyw syna:
Syn ojczyzny- patriota: Podmiot liryczny mówi o sobie „ja- syn dziki mego narodu”. Syn to w kontekście wiersza każdy kto czuje pokrewieństwo z ojczyzną, kto traktuje ją jak matkę, kto zna swoje narodowe korzenie i nie chce się ich wyrzec. Czas wojny wymaga dzikości, drapieżności- podmiot liryczny wiersza przyjmuje tę konieczność i zapowiada, że będzie się starał sprostać wymaganiom czasu, w którym przyszło mu żyć.

5) Motyw ucieczki:
Ucieczka do czasów dzieciństwa- ucieczka przed okrutną rzeczywistością wojenną: Podmiot liryczny, pragnąc zapomnieć o koszmarze wojennym, ucieka w czas dzieciństwa, które było przepełnione szczęściem rodzinnym, troskliwą opieką rodziców, ambitnymi planami co do własnej przyszłości. Życie tamtego okresu było beztroskie, spokojne, bezpieczne.

[Monia..]

Krzysztof Kamil Baczyński należał do pokolenia Kolumbów, urodzonych około 1920 roku młodych ludzi, którym przyszło dorastać w czasie II wojny światowej i którym historia, zamiast szczęśliwego wkroczenia w dorosłość, zgotowała piekło. Nie dane im było korzystać z wartości, które niesie za sobą młodość, zaznać szczęścia czy miłości. W poezji wypowiadał się w imieniu całego pokolenia, oddając dramat swoich rówieśników wychowanych na wartościach romantycznych i chrześcijańskich, zmuszonych przez nieludzki czas wojny, by zabijać i umierać w młodym wieku.
Napisany w 1943 roku wiersz stanowi wyraz stanu świadomości pokolenia apokalipsy spełnionej. Można w nim wyróżnić trzy przestrzenie czasowe:
- przeszłość - pojętą jako arkadia (fikcyjna kraina, która uważana była przez artystów za krainę wiecznego szczęścia), którą symbolizują określenia: "chyżym zdrojem", "chmur kołyską", "płatkami bzu dzikiego", "bujnymi obłokami", "uśmiechem matki".
- teraźniejszość - bezpośrednie zagrożenie życia, symbolizowane "zaciskającym się kręgiem, który drży, gra i ostrzem świszcząc tnie już przy ustach, jak nożem z wolna rozcina".
- przyszłość - śmierć wyrażoną metaforą: "krąg [...]/ przetnie światło zanim dzień minie, / a ja prześpię czas wielkiej rzeźby / z głową ciężką n karabinie".

Wiersz należy interpretować w kontekście katastrofizmu generacyjnego - przeczucia zbliżającej się śmierci, która nakłada się na czas pełni życia. Historia (wojna) pozostaje w opozycji do natury - to swoisty znak katastrofizmu historiozoficznego.
Baczyński nawiązuje do metaforyki romantycznej, szczególnie do sposobu obrazowania charakterystycznego dla Juliusza Słowackiego, stąd powojenni krytycy jednogłośnie okrzyknęli go drugim Słowackim. W zakresie myśli historiozoficznej daje się zauważyć inspiracja katastrofizmem Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego.

Środki stylistyczne:
- metafory: "krąg powolny dzień", "noc krąży", "teraz na dnie śmierci wyrastam / ja - syn dziki mego narodu"
- epitety: "zdrój chyży", "wody szerokie", "uśmiech matki", "bzu dzikiego"

Konteksty:
- filozoficzny - nawiązanie do katastrofizmu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego
- biograficzny - Krzysztof Kamil Baczyński uwikłany w dramatyczne wydarzenia historyczne, reprezentant pokolenia skazanego na zagładę

Motywy: młodości, katastrofizmu, patriotyzmu, dramatycznych wyborów moralnych, śmierci.

[ObamaMa]

dzięki

[Lucky2]

dzieki

[Lucky2]

daj dyche

[wolfinox]

100% racji!

[Reklama]